Sinds 2008 is het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken, ook wel het Gebruiksbesluit, actief in Nederland. Het Gebruiksbesluit uniformeerde de regelgeving rondom brandveiligheid, waardoor de brandveiligheidsregels niet langer per gemeente verschillen. Alle gebouweigenaren moeten de voorschriften voor bestaande bouw nakomen. Maar wie is nu verantwoordelijk voor het nakomen van die regels? Wie is verantwoordelijk voor de brandveiligheid in een gebouw? De praktijk leert dat het vooral voor verhuurders niet duidelijk is wie de verantwoordelijkheid draagt voor het nakomen van deze brandveiligheidsvoorschriften.
Gedeelde verantwoordelijkheid
De Woningwet kent in artikel 1b een verbod op het gebruik van een bouwwerk als het niet voldoet aan de voorschriften voor bestaande bouw uit het Bouwbesluit 2012. Dit verbod stelt dat niet één partij verantwoordelijk is. Zowel de huurder als de verhuurder zijn dus verantwoordelijk voor de brandveiligheid. Daarnaast is het dus niet alleen verboden om een bouwwerk dat afwijkt van de regels te gebruiken, het is ook verboden om een bouwwerk dat niet aan de regels voldoet te laten gebruiken. Zowel eigenaar als gebruiker zijn dus aansprakelijk voor een gebouw dat niet voldoet aan de regels.
Wet- en regelgeving
De woningwet verwijst in artikel 1b naar bouwen, verbouwen, gebruiken en in stand houden. Voor al die activiteiten geldt dat moet worden voldaan aan de overeenkomstige voorschriften uit het Bouwbesluit. De regels zijn rechtstreeks werkend: een eigenaar of gebruiker moet de regels kennen. In aanvulling op het Bouwbesluit geldt de zorgplicht uit artikel 1a van de Woningwet. Dit artikel stelt dat bij duidelijk gevaarlijke situaties – ook al voldoe je wel aan de regels – iedereen moet ingrijpen en de gevaarlijke situatie moet beëindigen.
Vergunning en handhaving
De gemeente ziet toe op de naleving van de voorschriften. De meeste gemeentes laten de controles op brandveiligheid over aan de veiligheidsregio/brandweer. Deze controles voert de veiligheidsregio/brandweer uit naar gelang de risico’s die met het gebruik samenhangen. Zo controleren gemeentes zelden gewone woningen, maar worden kinderopvang, zorggebouwen en gebouwen waar veel mensen bijeenkomen regelmatig gecontroleerd.
Een gebouweigenaar is verantwoordelijk voor het gebouw. De gebruiker is verantwoordelijk voor het veilig gebruiken van een gebouw
Verdere toelichting verantwoordelijk voor de brandveiligheid
De gebouweigenaar moet ervoor zorgen dat het pand dat hij verhuurt minimaal voldoet aan de voorschriften van het Bouwbesluit 2012. Ook moet de eigenaar nagaan of het gebruik van het gebouw wel overeenkomt met de doelstelling van het gebouw. Is dat niet het geval, dan wordt van de eigenaar verwacht dat hij ingrijpt. De gebruiker is wel als eerste verantwoordelijk voor het goed en veilig gebruiken van gebouw.
Brandveiligheidsrisico’s
De grootste brandveiligheidsrisico’s zitten vaak in kleine dingen. Het loont dan ook om regelmatig – samen met de huurder – een rondje door het gebouw te maken. Aandachtspunten daarbij zijn:
- Branddeuren die open staan
- Brandwerende vuilnisbakken
- Obstakels in vluchtwegen
- Rommel in stookruimtes
Als risicovolle situaties regelmatig terugkeren neem dan structurele maatregelen. Staan branddeuren bijvoorbeeld vaak open, zorg dan voor vrijloopdrangers of kleefmagneten.